PFAS in pannen: Gezondheidsrisico of storm in een glas water?

De Keuringsdienst van Waarde is een onderzoeksprogramma van de NPO dat in zijn bestaan al meerdere opvallende zaken aan het licht heeft gebracht. In maart van dit jaar besteedde het programma aandacht aan een opvallende tekst in de gebruiksaanwijzing van een pan met een anti-aanbaklaag. Daarin staat dat er giftige stoffen vrij kunnen komen als de pan te heet wordt. De uitzending deed veel stof opwaaien en heeft het onderwerp van het gebruik van bepaalde chemicaliën bij de productie van pannen met een anti-aanbaklaag op de agenda gezet. Om welke chemicaliën gaat het? Het gaat om stoffen die vallen onder de verzamelnaam PFAS. Laten we eerst eens kijken om welke stoffen dit gaat.

Wat zijn PFAS?

PFAS zijn niet-natuurlijke chemische stoffen die tal van toepassingen hebben in de verschillende producten die we dagelijks gebruiken. PFAS is een verzamelnaam voor verschillende chemicaliën, zoals PFOA, PFOS en GenX. De stoffen hebben allemaal gemeen dat ze niet of nauwelijks afbreken in het milieu. Persistent wordt dit genoemd. Ook zijn de stoffen giftig en kunnen ze zich gemakkelijk verspreiden in het milieu. Tot slot hebben de stoffen de eigenschap dat ze zich kunnen ophopen in het lichaam van mensen en dieren (bron: RIVM).

PFAS zijn dus schadelijk voor mens en milieu. Laten we nog iets verder inzoomen op de risico’s van deze stoffen. De mate van schadelijkheid hangt samen met de hoeveelheid die iemand binnen krijgt. Er zijn verschillende manieren waarop iemand PFAS binnen kan krijgen. Enkele voorbeelden zijn het via voedsel en drinkwater, het inademen van lucht, of het binnenkrijgen van grond die PFAS bevat. Ook door het gebruik van bepaalde producten waar de stoffen in zitten kunnen mensen PFAS binnen krijgen. Er wordt volop onderzoek gedaan naar de schadelijke effecten van PFAS. Het is gebleken dan inname van kleine hoeveelheden uit bijvoorbeeld lucht of drinkwater waarschijnlijk geen gezondheidsrisico’s met zich mee brengt. Dit is niet echter niet volledig uit te sluiten.

PFAS gebruik in pannen

PFAS worden gebruikt om pannen te voorzien van een anti-aanbaklaag. De anti-aanbaklaag is inmiddels voor velen niet meer weg te denken. Bij de aanschaf van een nieuwe pan is de aanwezigheid van zo’n laag vaak het eerste waar men naar kijkt. Het voorkomt dat etensresten aan de pan blijven kleven en het maakt het schoonmaken van een pan ook een stuk makkelijker.

Zoals de Keuringsdienst van Waarde onderzocht tijdens de aflevering over PFAS is het mogelijk dat een pan waarin PFAS zijn verwerkt bij hoge temperaturen schadelijke stoffen verspreidt. Gelukkig zijn er voldoende alternatieven beschikbaar. Kijk hiervoor eens bij ons aanbod PFAS vrije pannen.

Zijn pannen waarin PFAS is verwerkt onveilig?

Het korte antwoord is nee, pannen met een anti-aanbaklaag waarin PFAS verwerkt zijn, zijn niet onveilig. Het is hierin wel belangrijk dat je de pan volgens de gebruiksaanwijzing gebruikt. Zoals in het voorbeeld van de Keuringsdienst van Waarde naar voren komt is het belangrijk dat je de pan niet heter maakt dan wordt voorgeschreven. Moet je pannen met PFAS weggooien? Wij adviseren een pan met anti-aanbaklaag die beschadigd is weg te gooien. Een laag die beschadigd is laat sneller schadelijke dampen los. In dat geval is het dus beter om te kijken naar een nieuwe pan.

Wil je liever helemaal geen risico lopen? Dan zijn er voldoende alternatieven voorhanden. Kijk bijvoorbeeld een naar De Buyer pannen, pannen met een keramische laag of een TVS Natura pan. TVS is er in geslaagd om een anti-aanbaklaag te produceren van plantaardige stoffen. Absoluut de moeite waard als je niet graag afstand doet van het gemak van een anti-aanbaklaag.

Conclusie

Hoewel het belangrijk is dat onafhankelijk onderzoek kritisch blijft kijken naar de kwaliteit en eventuele schadelijkheid van producten blijft het belangrijk om het alles in het juiste perspectief te bekijken. Met name als het gaat om het gebruik van PFAS in pannen is aangetoond dat er geen schadelijke stoffen vrijkomen als men de pan volgens de gebruiksaanwijzing gebruikt. Het probleem van PFAS voor de gezondheid van mens en milieu is absoluut aanwezig en misschien wel groter dan we op dit moment weten. De toepassingen van PFAS zijn zo wijdverbreid en algemeen dat de stof op verschillende plekken in onze omgeving voorkomt. Wij doen er als samenleving verstandig aan om kritisch te blijven over de manier waarop we produceren en de invloed die dit heeft op mens, dier en milieu. Als consumenten hebben wij alleen invloed op onze eigen bestedingen. Draag jij het milieu en de gezondheid een warm hart toe dan is het misschien verstandig om nieuwe pannen te kopen waarin de schadelijke stoffen niet gebruikt worden. Maar zoals we al zeiden is er absoluut geen reden tot paniek als je op dit moment gebruik maakt van pannen waarbij in de productie gebruik is gemaakt van PFAS.